รดน้ำดำหัวสงกรานต์ ปี๋ใหม่เมือง

ปี๋ใหม่เมืองเฮาก็มาถึงแล้วน้อ
ดำหัวแม่ป้อ อุ้ยลุง บ้านเฮาดีกว่า
ประเพณีบะเก่าของเฮาสืบมา
เข้าวัดเข้าวาตักบาตรทำบุญ
( ระหว่างที่เขียน blog ไปก็ฟังเพลงกำเมืองไป )

สวัสดีปีใหม่ไทยค่ะ หรือสงกรานต์นั้นเอง เช่นเคยนะคะ ที่ลืมไม่ได้เลยในวันสงกรานต์ นั้นคือการเล่นสาดน้ำของเรา
ยุคสมัยเปลี่ยนไปมากค่ะ เรียกได้ว่าประเพณีดั้งเดิมกลายพันธ์ไปหมดแล้ว

แต่ถึงยังไง ก็อยากให้กลับมาอยู่ค่ะ เล่นกันแบบมีกาละเทศะ

ซึ่งอั้มศรีได้กลับบ้านที่จังหวัดพะเยาค่ะ และทางเหนือเนี่ยจะเรียกว่าสงกรานต์ว่า ปเวณีปีใหม่หรือปาเวณีปีใหม่ (อ่าน”ป๋าเวนีปี๋ใหม่”)
ซึ่งเทศกาลนี้จะมีวันต่าง ๆ และมีพิธีกรรมและการละเล่นหลายอย่างที่ เกี่ยวข้องกัน

อย่างวันที่ 13 เมษายน แถวบ้าน (ทางเหนือหน่ะ) จะเรียกว่าวัน “สังขานล่อง”
ซึ่งมีความเชื่อกันว่า เช้ามืดวันนี้จะมีสิ่งไม่ดีมาที่บ้านของเรา จึงทำให้มีการยิงปืนไล่ หรือทำเสียงดังเช่น ประทัด ถือเป็นนัยๆว่า เป็นการไล่สังกรานต์ ตั้งแต่เช้าตรู่ของวันนี้จะมีการปัดกวาดบ้านเรือนให้สะอาด มีการซักเสื้อผ้า เก็บกวาดและเผาขยะต่างๆ แล้วก็สระผมด้วย เรียกว่าทำความสะอาดกันสุดๆแหละ ประมาณนี้

ส่วนวันที่ 14 เมษายน เรียกว่าวันเนา (วันเนาว์ หรือ ทางเหนือออกเสียงว่า วันเน่า)
คือวันเนี่ยมันเป็นวันเน่า ก็คือตามตัวเลยค่ะ อย่าทำไรเน่าๆ หรือทำอะไรที่อัปมงคล ไม่งั้นเค้าถือว่าจะซวยทั้งปีนั้นเอง ใครที่ทะเลาะกัน ด่ากัน ตบตีกัน ซวยแน่ทั้งปี แล้ววันนี้เค้าจะมีการเตรียมข้าวของ (ดาครัว) ไว้สำหรับวันที่ 15 ด้วย

และวันที่ 15 วันพญาวัน ตั้งแต่เช้าก็จะนำข้าวของอาหารคาว หวาน ไปทำบุญถวายพระตามวัด เรียกว่าทานขันเข้า (อ่านแบบเหนือว่า”ตานขันเข้า“) เพื่ออุทิศส่วนกุศลให้แก่บรรพบุรุษหรือญาติมิตรที่ล่วงลับไปแล้วด้วย บางคนอาจนำสำรับอาหารไปมอบให้แก่บิดามารดา ปู่ย่า ตายาย ผู้เฒ่าผู้แก่หรือผู้ที่ตนเคารพนับถือ เรียกว่า ทานขันเข้าฅนเถ้าฅนแก่ แล้วบางบ้านก็มีเดินทางไปรดน้ำดำหัว ผู้เฒ่าผู้แก่ ถ้าเป็นแถวบ้านอั้มศรี วันนี้นี่วันรวมญาติชัดๆ จะนั่งรถตามๆกันไป รดน้ำดำหัว คนเฒ่าคนแก่ ปู่ ย่า ตา ยาย ระหว่างทางก็เล่นน้ำไปด้วย

รายละเอียดต่างๆก็อาจไม่ถูกต้องครบถ้วนมากเท่าไหร่นะคะ แค่นำมาเล่าสู่กันฟังคราวๆ

และที่ผ่านมาอั้มศรีก็ได้มีโอกาสไปรดน้ำดำหัวครูบาอาจารย์ และได้ไปพบเพื่อนเก่าๆ รุ่นน้อง รุ่นพี่ เป็นงานคืนสู่เหย้า ที่เรียกว่า “ปิ๊กหอ” ปิ๊กแปลว่า “กลับ” พวกเราอยู่โรงเรียนประจำกัน การกลับหอจึงเป็นการกลับไปเจอกันอีกครั้ง ที่โรงเรียนเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระศรีนครินทร์พะเยา 🙂

สรงน้ำพระวันปี๋ใหม่

เปิ้นปั๋นปอน เฮาก็ยกมือไหว้
เย็นอกเย็นใจ๋ อายุมั่นขวัญยืน

ซึ่งตอนรดน้ำดำหัวก็จะมี…….
ขันสลุงใส่น้ำขมิ้นส้มป่อย มาดำหัวคนเฒ่าคนแก่

ก๋ำสลุงใส่ข้าวตอก ดอกไม้
ให้ท่านได้จื๋นใจ๋ ตี๋หมูเฮาฮู้คุณ

สุดท้ายกับรวมหมู่รุ่น 5 สว.พย.

ตอนนี้ต้องขอตัวไปเล่นน้ำก่อนนะคะ ไปละบายยยยย